Yazılım Sektörü Gelişiminde İzmir

Bilgen Salih NARLI

• 08.03.2021

Sadece Türkiye’nin değil, dünyanın farklı bölgeleriyle de kıyaslandığında birçok açıdan oldukça şanslı bir bölgede yaşıyoruz. İzmir; doğasıyla, tarımıyla, turizmiyle, tarihiyle, sanayisiyle burada yaşayanların, üretenlerin ve çalışanların emeklerinin karşılığını fazlasıyla veren bir şehir. Daha da güzeli, bu şehirde sektör, alan ya da uzmanlık fark etmeksizin, herkesin söz konusu İzmir olduğunda elini taşın altına koymaktan, bütün bilgi ve birikimiyle birbirine destek olmaktan çekinmemesidir.

 

…San Francisco merkezli mobil uygulama şirketine teknoloji ihraç eden girişimcimiz de, içerisinde sadece sanayi şirketleri var sanılan serbest bölgeden dünyanın en büyük medya kuruluşlarına ürün satmayı başaran sanal/arttırılmış gerçeklik teknolojileri geliştiren girişimcimiz de İzmir’de…

Son yıllarda İzmir kendisine çok daha iddialı hedefler belirlemeye, ekonomik faaliyetlerini daha katma değerli ve daha zengin bir perspektifle geliştirmeye odaklanmış vaziyette, turizmden yeşil enerjiye önemli atılımlar gerçekleştiriyor. Bu alanlardan biri de kuşkusuz teknoloji girişimleri ve yazılımı odağına alan yenilikçi/yaratıcı endüstriler. Aslında İzmir yazılım sektörünün yabancısı değil. Sessiz sedasız Bornova’da geliştirdikleri oyun girişimini 7 sıfırlı bir değerlemeyle dünyanın en büyük mobil oyun şirketine satmayı başaran girişimcilerimiz de, teknoloji geliştirme bölgesindeki ofislerinden dünyanın kullandığı San Francisco merkezli mobil uygulama şirketine teknoloji ihraç eden girişimcimiz de, içerisinde sadece sanayi şirketleri var sanılan serbest bölgeden dünyanın en büyük medya kuruluşlarına ürün satmayı başaran sanal/arttırılmış gerçeklik teknolojileri geliştiren girişimcimiz de İzmir’de. Yazılım sektöründen bu saydıklarıma benzer daha birçok başarı öyküsü var İzmir’de.

 

İzmir’in bugünün değil, geleceğin ekonomik trendlerini yakalayabilmesi adına yazılım sektörüne ve onun etrafında şekillenen girişimcilik ekosisteminin geliştirilmesine çok ihtiyacı var. Bu ihtiyaca yönelik bu zamana kadar atılmış çok önemli adımlar ve bu amaca hizmet eden kurumlar bulunuyor. İzmir’in dört yanını saran ve nitelikli insan kaynağının çıkış noktası görevini üstlenen üniversitelerimiz, teknoloji geliştirme bölgelerimiz, ortak çalışma kültürünü geliştiren “Co-Work Space”lerimiz, globale açılmak isteyen tüm girişimlerin evi konumundaki serbest bölgemiz ve sivil toplum kuruluşlarımızla İzmir’in yüksek teknoloji ve katma değerli dijital ürünler pazarından hak ettiği payı alması için çalışıyoruz. Yazılım sektörünün kendi dinamikleri açısından değerlendirildiğinde İzmir’in dünya genelinde birçok şehre kıyasla önemli avantajlara sahip olduğunu biliyoruz. Geleneksel sektörler için üretime, hammaddeye veya müşteriye yakın olmak gibi kriterler söz konusu iken yazılım sektöründe bu koşullar yerini sektörün merkezinde yer alan yazılımcıların nerede yaşamak istediği sorusuna bırakıyor. İşte tam da bu noktada İzmir, yazılım sektörünün temsilcilerinin ihtiyaç duyduğu rahat yaşam koşulları, konfor, uluslararası destinasyonlara kolay ulaşım gibi kriterlerin tamamını karşılayan bir ev sahibi konumunu üstleniyor. İzmir’de sektörün temsilcileriyle gerçekleştirdiğimiz görüşmelerde ve toplantılarda da değinilen en güçlü yönümüz genç ve dinamik iş gücümüzle birlikte İzmir’de yaşamanın verdiği motivasyon oluyor. İçinden geçtiğimiz pandemi süreci bizlere ofislerimiz olmadan da, müşterilerimizle yüz yüze buluşmadan da ve işlerimizi yan yana gelmeden de aynı etkinlik ve verimlilikle yürütebileceğimizi zorla da olsa ispatlamış bulunuyor. Kuşkusuz bu pandemi sürecine en hazırlıklı giren sektör de yazılım sektörü oldu. Ve yine ortaya çıkan durum gösterdi ki uzaktan çalışmaya geçen yazılımcıların kendilerine çalışmak için seçtikleri şehirler arasında kıyılarıyla İzmir ön plana çıkıyor.

 

… Dünya genelinde yazılım sektöründe gerçekleştirilen birleşme ve satın alma operasyonlarının sayısı ve büyüklüğü bizlere bu sektördeki şirketlerin tek başına değil, ancak güçlerini birleştirerek, farklı yetenek ve yetkinlikleri bir arada kullanarak daha yüksek katma değerli sonuçların alınabileceğini gösteriyor…

İzmir, bu motivasyonu arkasına alarak yazılım sektöründe globalde de ses getiren işlere imza atmayı başarıyor. İzmir’de sektör, oyun yazılımlarından nesnelerin internetine, büyük veri analizinden endüstriyel dijitalleşme çözümlerine, telekomünikasyondan gömülü sistemlere kadar yazılım sektörünün hemen hemen bütün alt kırımlarında faaliyet gösteren şirketleriyle ulusal bir başarıdan ziyade, global başarıları kovalıyor. Bu amacı gerçekleştirebilmek için şirketlerin bireysel gayretlerinin desteklenmesi ve daha da önemlisi sektörle yaptığımız tüm sohbetlerde karşımıza çıkan işbirliği eksikliğinin giderilmesi gerekiyor. İşte YABİSAK bu vizyonla kurulmuş bir oluşum. YABİSAK eliyle temel amacımız sektörü birbiriyle rekabet ederek, lokal pazara hitap eder konumundan çıkararak, birbirini destekleyerek global pazarlardan pay alan konuma taşıyabilmektir. Dünya genelinde yazılım sektöründe gerçekleştirilen birleşme ve satın alma operasyonlarının sayısı ve büyüklüğü bizlere bu sektördeki şirketlerin tek başına değil ancak güçlerini birleştirerek, farklı yetenek ve yetkinlikleri bir arada kullanarak daha yüksek katma değerli sonuçların alınabileceğini gösteriyor.

Üstelik bu yolda yalnız da değiliz. Yazılım ekosisteminin gelişmesi sadece bölgesel anlamda İzmir’de değil, ulusal çapta da bir devlet politikası olarak destekleniyor. Bu desteğe ilişkin stratejik birçok adımı gerek Cumhurbaşkanlığı 11. Kalkınma Planı’nda, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı 2023 Strateji Belgesi’nde ve gerekse hazırlanan teşvik paketlerinde görmek mümkündür.

Yazılım sektörü için ülkemizde birçok teşvik düzenlemesi bulunmaktadır, özetle;

1. Teknoloji Geliştirme Bölgeleri (Teknopark) Teşvikleri

Yürürlükteki düzenlemelere göre teknoloji geliştirme bölgelerinde geçerli olan vergi istisnalarını ve desteklerini;

Mükelleflerin münhasıran bölgede üretilen ürünlerinin satışından elde ettikleri kazançları üzerinden uygulanan gelir/kurumlar vergisi istisnası,

Ücretler üzerindeki gelir ve damga vergisi istisnası,

Ar-ge personelleri için verilen destekler,

Yazılım teslimleri için KDV istisnası,

Bölgede istihdam edilen destek personelin ücretlerindeki vergi istisnası,

Bölgede çalışan ve ücretlerine vergi istisnası uygulanan personel için sigorta primi işveren hissesinin yarısı kadar SGK teşviki,

Personel ücretlerinin ödenmesi noktasında tanınan desteler olarak belirtebiliriz.

2. Ar-Ge Merkezleri Teşvikleri

Ar-Ge harcamaların %100’ü gelir/kurumlar vergisinin tespitinde (Ar-Ge indirimi) gider olarak dikkate alınır. Ayrıca gerekli kriterlerin sağlanması halinde %50 artırımlı Ar-Ge indirimi hakkı vardır.

Ar-Ge ve destek personelinin bu görevleri ile ilgili elde ettikleri ücretleri lisans seviyesine göre gelir vergisinden istisnadır.

Ar-Ge ve tasarım merkezlerinde çalışan personelin elde ettikleri ücret üzerinden hesaplanan sigorta primi işveren hissesinin yarısı teşvik kapsamındadır

Ar-Ge ve tasarım faaliyetlerine ilişkin olarak düzenlenen kağıtlar damga vergisinden istisnadır.

Ar-Ge ve tasarım faaliyetlerinde kullanılmak üzere ithal edilen eşya, gümrük vergisi ve her türlü fondan, bu kapsamda düzenlenen kağıtlar ve yapılan işlemler damga vergisi ve harçtan istisnadır.

Ar-Ge merkezlerinde çalışan matematik, fizik, kimya, biyoloji bölümlerinden mezun personeller için asgari ücret tutarında 2 yıl boyunca bakanlık tarafından destek verilmektedir.

3. Serbest Bölgeler Teşvikleri

Serbest bölgede faaliyet gösteren yazılım şirketleri, Katma Değer Vergisi’nden muaftır.

Serbest bölgede faaliyet gösteren yazılım şirketleri, Gümrük Vergisi’nden muaftır.

Avrupa Birliği’ne tam üyeliğin gerçekleştiği tarihi içeren yılın vergilendirme döneminin sonuna kadar, yazılım faaliyetinde bulunan mükelleflerin bu bölgelerden yaptıkları yazılım satışından elde ettikleri kazançları gelir veya kurumlar vergisinden müstesnadır.

Avrupa Birliğine tam üyeliğin gerçekleştiği tarihi içeren yılın vergilendirme döneminin sonuna kadar, yazılım faaliyetinde bulunan mükelleflerin istihdam ettikleri personele ödedikleri ücretler gelir vergisinden müstesnadır.

Serbest bölgelerde gerçekleştirilen faaliyetlerle ilgili olarak yapılan işlemler ve düzenlenen kağıtlar damga vergisi ve harçlardan müstesnadır.

Yıllık 75.000 ABD Dolarına kadar 5 yıl süreyle kira gideri desteği (Sadece ihtisas serbest bölgede)

Azami on personele ve personel başına yıllık 15.000 ABD dolarına kadar 5 yıl süreyle personel ücret gideri desteği (Sadece ihtisas serbest bölgede)

4. Kurumlar Vergisi Kanunu Kapsamındaki teşvikler

Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 10/1-ğ maddesi çerçevesinde Türkiye'de yerleşmiş olmayan kişilerle, işyeri, kanuni ve iş merkezi yurt dışında bulunanlara Türkiye'de verilen ve münhasıran yurt dışında yararlanılan mimarlık, mühendislik, tasarım, yazılım, tıbbi raporlama, muhasebe kaydı tutma, çağrı merkezi, ürün testi, sertifikasyon, veri saklama, veri işleme, veri analizi ve ilgili bakanlıkların görüşü alınmak suretiyle Maliye Bakanlığınca belirlenen mesleki eğitim alanlarında faaliyette bulunan hizmet işletmeleri ile ilgili bakanlığın izni ve denetimine tabi olarak eğitim ve sağlık alanında faaliyet gösteren ve Türkiye'de yerleşmiş olmayan kişilere hizmet veren işletmelerin münhasıran bu faaliyetlerinden elde ettikleri kazancın %50'si kurumlar vergisinden istisnadır.

Sonuç olarak uluslararası rekabette yazılım şirketlerimizi söz sahibi konuma getirebilmek için ortak hareket etmeye ihtiyacımız var. Sektör temsilcilerinin büyüme potansiyeliyle örtüşen insan kaynağının üniversitelerimizden çıkmasına, kuluçka merkezlerindeki girişimlerin belirli ölçeğe ulaşmış sektör temsilcilerinin radarına sokulmasına, daha iyi ürün ve hizmetlerin geliştirilebilmesi için ortak akıl ve çabaya ve tabii ki sektörün büyümesini destekleyecek teşvik imkanlarından en üst düzeyde yararlanılmasına ihtiyaç duyuyoruz. Bilgiyi, birikimi ve enerjimizi paylaştıkça pastayı büyütebileceğimizi ve daha zengin bir ekosistem içerisinde şirketlerimizi besleyebileceğimizi biliyoruz. YABİSAK, bünyesinde sektörün gelişme ve zenginleşme yolunda ihtiyaç duyacağı tüm paydaşları bulunduran bir oluşum olarak İzmir’de yazılım sektörünün tamamına yönelik hızlandırma merkezi rolü üstleniyor. Bu misyonla faaliyet gösterirken eksiklerimizi ve sorunlarımızı da güçlü yönlerimizi ve önümüzdeki fırsatları da çok iyi biliyoruz. Bu çerçevede İzmir’de katma değerli işlerin sayısının artması ve kapsamının genişlemesi adına tüm çevrelerin bizi ve çabalarımızı yürekten destekleyeceğini de iyi biliyoruz.

 

Bilgen Salih NARLI

Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı, YABİSAK